Vruchtbaarheid vrouw

Iedere maand is het weer zover: je menstruatie. Voor de een is dit een verschrikkelijke periode, terwijl de ander er fluitend doorheen vliegt. Misschien vraag je je soms af waarom je iedere maand weer ongesteld moet worden. Dat heeft alles te maken met je vruchtbaarheid en zwanger worden.

Wij vertellen je alles over:

-          Wat is vruchtbaarheid?

-          Wanneer ben je vruchtbaar?

-          Tot welke leeftijd ben je vruchtbaar?

-          Hoe herken je afwijkende vruchtbaarheid?

-          Hoe merk je dat je verminderd vruchtbaar bent?

Wat is vruchtbaarheid?

Vruchtbaarheid heeft te maken met de mogelijkheid om je voort te kunnen planten. Hoe vruchtbaarder je bent, hoe groter de kans dat jij je voort kunt planten. Als vrouw wordt je vruchtbaar vanaf het moment dat je voor het eerst ongesteld wordt. Daarnaast is het zo dat de vruchtbaarheid afneemt vanaf een bepaalde leeftijd. Een vrouw wordt dan steeds minder vruchtbaar, totdat ze in de menopauze helemaal niet meer vruchtbaar is.  Maar wat bepaalt hoe vruchtbaar je bent als vrouw? Dit heeft alles te maken met de hoeveelheid en kwaliteit van je eicellen.

Eicellen

Wanneer een meisje geboren wordt, heeft ze al miljoenen eicellen in haar eierstokken. Vanaf de pubertijd tot aan de menopauze staan er elke maand een aantal eicellen klaar om te rijpen. Eén eitje hiervan is de uitverkorene en kan bevrucht worden door een zaadcel en zich ontwikkelen tot een baby. In je leven komen er in totaal zo'n 500 eicellen vrij. De rest van de eicellen vergaan wanneer je ouder wordt. Naarmate je ouder wordt, wordt ook de kwaliteit van je eicellen minder. De kwaliteit en hoeveelheid eicellen verschillen dus per vrouw en hebben invloed op de vruchtbaarheid van een vrouw.

Wanneer ben je vruchtbaar?

Je bent als vrouw vruchtbaar vanaf je eerste menstruatie. Voor veel meiden vindt deze plaats op jongere leeftijd. De gemiddelde leeftijd voor de eerste menstruatie ligt tussen de 12 en 15 jaar. Maar je bent niet elke dag van de maand vruchtbaar. Dit heeft alles te maken met je menstruatiecyclus. Deze cyclus wordt bepaald door je biologische klok en kan dus voor iedere vrouw anders zijn.

We noemden al eerder dat er één keer per cyclus (die meestal ongeveer een maand duurt) een eicel vrijkomt om bevrucht te worden. De eicel komt doorgaans vrij rond dag 16 van je menstruatiecyclus. Deze dag en de dagen daaromheen zijn de vruchtbare dagen. Wanneer een eicel vrijkomt, gaat die via je eileiders naar je baarmoeder. De reis door je eileiders duurt ongeveer 24 uur. Als de eicel in de baarmoeder aankomt en in de tussentijd geen zaadcel is tegengekomen, vindt er geen bevruchting plaats. De eicel en het baarmoederslijmvlies worden dan afgebroken en komen samen naar buiten in de vorm van bloed. Dit is dus je menstruatie.

De periode van 24 uur waarin je eicel naar de baarmoeder gaat, is je vruchtbare periode. Dit betekent dus dat je eigenlijk maar 24 uur per maand écht vruchtbaar bent. De periode hiervoor en hierna word je niet of minder snel zwanger.

Zwanger worden

Dit betekent niet dat je de dagen rondom je eisprong (ovulatie) niet zwanger kunt worden. Het is namelijk zo dat een zaadcel langer ‘leeft’ dan een eicel. Zaadcellen leven namelijk gemiddeld 2 tot 3 dagen. Als je in de periode voor je eisprong onveilige seks hebt, kan het zijn dat de zaadcellen zo lang blijven leven dat je eicel nog steeds bevrucht kan worden. De kans om zwanger te worden is dan wel kleiner. Als je sneller zwanger wilt worden, is het handig om je menstruatiecyclus goed in de gaten te houden.

Tot welke leeftijd kun je zwanger worden?

Je meest vruchtbare periode is tussen de 18 en 30 jaar. De beste leeftijd om zwanger te worden is 25 jaar. Dit is de gemiddeld de meest vruchtbare leeftijd, omdat de meeste vrouwen zich dan in hun piekvruchtbaarheid bevinden. Je hebt dan per cyclus ongeveer 20% kans om natuurlijk zwanger te worden.

Op latere leeftijd zwanger worden is mogelijk, maar de kans op een zwangerschap neemt steeds meer af. De gemiddelde leeftijd vanaf wanneer je vruchtbaarheid afneemt, is 30. Als je tussen de 35 en 37 bent, is je vruchtbaarheid gehalveerd en na je 45e ga je meestal de overgang naar de menopauze in en is de kans om zwanger te worden minimaal.

Wat is afwijkende vruchtbaarheid?

De informatie hierboven gaat allemaal over een normale en regelmatige menstruatiecyclus. Er zijn heel veel factoren die je menstruatiecyclus kunnen verstoren en daardoor je vruchtbaarheid kunnen verminderen. Dit kan invloed hebben op je vruchtbare dagen of zelfs een gezonde zwangerschap. Naast leeftijd kan je bijvoorbeeld denken aan:

-          Heel veel stress hebben;

-          Ongezonde leefstijl;

-          Te licht of juist te zwaar zijn;

-          Anticonceptie.

Stress

Stress kan een invloed hebben op de kans om zwanger te worden. Uit onderzoek blijkt dat de kans om zwanger te worden voor vrouwen die veel stress ervaren bijna drie keer lager ligt. Stress kan het hormonale systeem verstoren, waardoor er bijvoorbeeld geen ovulatie plaatsvindt.

Ongezonde levensstijl

Vooral zowel mannen als vrouwen is een gezonde levensstijl erg belangrijk voor de vruchtbaarheid. Je wordt sneller zwanger als je gezonde voeding nuttigt, niet rookt en niet overmatig alcohol drinkt. Ook tijdens een zwangerschap is gezonde voeding van groot belang voor de gezondheid van moeder en kind.

Lichaamsgewicht

De kans op zwangerschap is het het grootst bij een normaal gewicht en BMI. Wanneer je ondergewicht hebt, is de kans groter dat jouw lichaam niet de juiste stoffen heeft om de groei van een baby te ondersteunen. Overgewicht kan ook invloed hebben op de kans om zwanger te worden. Door voldoende te bewegen en gezond te eten, is de kans op een zwangerschap en een gezonde baby het grootst.

Anticonceptie

Als je hormonale anticonceptie (zoals de pil) gebruikt, onderdruk je over het algemeen je de eisprong én zorg je ervoor dat je baarmoederslijmvlies minder dik wordt. Je zorgt er dan voor dat er een zo klein mogelijke kans is dat je eicel bevrucht wordt en daarna zorg je ervoor dat de eicel niet kan innestelen. Je bent dus minder vruchtbaar als je anticonceptie gebruikt.

Wanneer je stopt met anticonceptie, kan het even duren voor je weer normaal vruchtbaar bent. Zeker bij hormonale anticonceptie moet je lichaam hier even aan wennen. Het kan dan ongeveer 2 tot 3 maanden of langer duren voor je weer normaal vruchtbaar bent en kan proberen zwanger te worden.

Hoe merk je dat je verminderd vruchtbaar bent?

Vaak merk je pas of je verminderd vruchtbaar bent, als je probeert zwanger te worden en het niet lukt. Meestal kan je een afspraak maken bij je huisarts wanneer je minimaal 1 jaar probeert zwanger te worden. Je arts kan dan achterhalen wat het probleem is, door je bijvoorbeeld te laten onderzoeken.

Toch zwanger worden

Wil je kinderen krijgen, maar lukt dit niet? Dan zijn er een aantal behandelingsopties, zoals:

IUI: Bij IUI worden de zaadcellen in het laboratorium bewerkt, om zo de beste zaadcellen te selecteren. Deze worden dan rond de eisprong van de vrouw in haar baarmoeder ingebracht. Zo kan er mogelijk een natuurlijke bevruchting plaatsvinden.

IVF: Bij IVF worden in een laboratorium de zaadcellen en een eicel bij elkaar gebracht. De bevruchting vindt dan in een reageerbuis plaats. Als er een bevruchting optreedt, wordt de bevruchte eicel terug in de baarmoeder geplaatst.